Podczas treningu Aikido istnieje określony kodeks zachowania się, wywodzący się z zasad kultury japońskiej.
Dojo Aikido (miejsce ćwiczeń) nie jest zwykłą salą, ale miejscem, gdzie studiowane są zasady i filozofia Mistrza Morihei Ueshiba. Nie jest to miejsce do manifestowania własnego ?ja?, ale miejsce doskonalenia własnego ducha i ciała. Właściwa postawa studentów do samych siebie: szacunek, szczerość, życzliwość i skromność są niezbędne w procesie nauczania.
Przed wejściem na Tatami (mata) sprawdź swój wygląd, a potem jeśli posiadasz Zoris (klapki), odwróć się plecami do maty i zsuń je. Następnie pozdrów Dojo w kierunku Kamiza (ściana honorowana z portretem O?Sensei lub znakiem Aikido) stojąc lub w Seiza (siad japoński na kolanach). Ukłon wyraża gotowość przystąpienia do treningu. Przeznaczony jest również dla wszystkich osób znajdujących się już w Dojo.
Na kilka minut przed rozpoczęciem treningu powinieneś przeprowadzić krótką rozgrzewkę, a następnie usiąść w Seiza i oddać się cichej medytacji. Te kilka minut wycisza w umyśle codzienne problemy i przygotowuje cię do treningu.
Trening rozpoczyna się i kończy krótkim ceremoniałem. W celu wykonania pozdrowienia, uczniowie siadają w jednym lub kilku rzędach; zazwyczaj najwyżsi stopniem z lewej strony instruktora. Następnie instruktor i uczniowie pozdrawiają O?Sensei wykonując ukłon (symbolizuje on szacunek dla zasad Aikido oraz Założyciela i Jego następców), potem uczniowie pozdrawiają instruktora.
Jeżeli spóźniłeś się na zajęcia, usiądź z boku na macie w Seiza, czekając aż instruktor zezwoli ci na udział w treningu. Ukłoń się wtedy i rozpocznij ćwiczenia.
Za każdym razem kiedy instruktor przerywa zajęcia, aby pokazać kolejną technikę, powinieneś bardzo szybko powrócić na swoje miejsce i usiąść w pozycji Seiza. Po demonstracji ukłoń się instruktorowi, a następnie partnerowi i rozpocznij ćwiczenia.
Kiedy instruktor wywoła Cię, aby z Tobą zademonstrować technikę, powinieneś pozdrowić go ze swojego miejsca i znaleźć się błyskawicznie obok niego. Po zakończeniu pokazu, powinieneś się cofnąć i pozdrowić go na nowo w pozycji Seiza, przed rozpoczęciem ćwiczenia z partnerem.
Kiedy instrukcja jest skierowana bezpośrednio do Ciebie, usiądź w Seiza i uważnie obserwuj. Ukłoń się instruktorowi kiedy skończy pokaz. Kiedy instruktor wyjaśnia coś innej osobie, możesz przerwać swój trening, usiąść w Seiza i obserwować. Ukłoń się po zakończeniu.
Jeżeli w czasie trwania treningu chcesz zadać instruktorowi pytanie to: podejdź do niego, ukłoń się i czekaj na wyjaśnienia (odpowiedni jest ukłon w pozycji stojącej). Nigdy nie wołaj z daleka!!!
Jeżeli musisz opuścić Dojo w czasie treningu, poproś instruktora o zgodę. Po ewentualnym powrocie usiądź na skraju maty i zaczekaj na pozwolenie wejścia.
Trenować należy z powagą i koncentracją, rozmowę ograniczamy do absolutnego minimum.
Ubiór (Keikogi) powinien być zawsze czysty. Nie używaj cudzego kimona. Szanuj broń używaną w czasie treningu (Boken, Jo, Tanto) Powinna być ona zawsze w dobrym stanie i leżeć we właściwym miejscu.
W Dojo w czasie praktyki nie wolno nosić biżuterii. Zabronione jest: picie, jedzenie, żucie gumy, itp.
Bez zgody Sensei (nauczyciel), Dojo nie może być użyte do innych celów niż praktyka Aikido.
Tylko i wyłącznie od decyzji Sensei zależy czy będzie on Ciebie nauczać, czy też nie.
Nauka sztuk walki jest możliwa jedynie w atmosferze ufności i szacunku, który żywi się do swojego Sensei i innych uczestników treningu.
Osoby pragnące przyglądać się treningowi, są mile widziane w Dojo, ale muszą przestrzegać następujących zasad:
|
ai |
dosłownie harmonizowanie, jednoczenie, zasada harmonii i integracji |
|
ai-hanmi |
postawa harmonijna - obaj ćwiczący stoją naprzeciw siebie w tej samej postawie |
|
aiki |
dosłownie harmonijne oddziaływanie (zjednoczenie) ki; wszystkie rzeczy we wszechświecie powstają dzięki oddziaływaniu pozytywnego i negatywnego ki; celem treningu aikido jest poszukiwanie harmonii własnego ki z ki partnera i ki wszechświata |
|
aikido |
dosłownie droga harmonii; nazwę tę przyjął Morihei Ueshiba dla określenia swojego unikalnego systemu |
|
aiki-taiso |
podstawowe ćwiczenia w aikido; rozgrzewka |
|
arigato gozaimas'ta |
dosłownie dziękuję; formuła wypowiadana na końcu treningu, a także w trakcie po zakończeniu ćwiczenia z partnerem |
|
ashi |
stopa, noga |
|
ashi-sabaki |
ćwiczenia przemieszczeń, obejmują: ayumi-ashi, suri-ashi, tsugi-ashi |
|
atemi |
uderzenie we wrażliwy punkt ciała , ma na celu rozproszenie uwagi przeciwnika |
|
ayumi-ashi |
krok przestawny |
|
bokken |
drewniana imitacja miecza używana w celach treningowych |
|
chu |
środek |
|
chudan |
poziom środkowy - od pasa do barków (określenie wysokości ataku) |
|
dan |
stopień mistrzowski |
|
do |
dosłownie droga; metoda, sposób wewnętrznego doskonalenia się |
|
dojo |
dosłownie miejsce drogi; miejsce, gdzie poszukuje się do, sala ćwiczeń w sztukach walki |
|
domo arigato |
dziękuję bardzo |
|
eri |
kołnierz |
|
eri-tori |
atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) kołnierza partnera |
|
funakogi-undo |
dosłownie ruch wiosłowania; jedno z ćwiczeń wprowadzających służące do poprawienia pracy bioder, wypracowania mocnej, stabilnej postawy oraz do koordynacji oddychania z pracą ciała |
|
gaku |
kaligrafia z nazwą szkoły, mottem lub myślą filozoficzną zawieszana na ścianie w centralnym miejscu dojo |
|
gedan |
poziom niski - od pasa w dół (określenie wysokości ataku) |
|
gi |
tradycyjny ubiór używany w większości sztuk walki |
|
gyaku |
przeciwny, odwrotny |
|
gyaku-hanmi |
postawa przeciwna, lustrzana - jeden z ćwiczących stoi w lewej postawie, drugi w prawej |
|
hakama |
tradycyjne, szerokie spodnie samurajów noszone przez aikidoków (w Polsce - od 2 kyu) |
|
hanmi |
postawa, pozycja |
|
hanmi-hantachi-waza |
techniki wykonywane w pozycji "siedząco-stojącej" - broniący się siedzi, a atakujący stoi |
|
happo-giri |
cięcie w ośmiu kierunkach |
|
hara |
brzuch, centrum, miejsce skupiania się energii witalnych człowieka |
|
hidari |
lewy, lewostronny |
|
hidari-kamae |
postawa, w której lewa noga wysunięta jest do przodu |
|
hiji |
łokieć |
|
hiji-dori |
atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) za łokcie |
|
irimi |
podstawowe wejście, ruch do przodu, wejście w partnera |
|
irimi-tenkan |
krok w przód i zwrot przez plecy o 180 stopni |
|
irimi-nage |
rzut, wykorzystujący wejście (irimi) |
|
jiyu-waza |
metoda treningu - tori wykonuje dowolne techniki przy ustalonym ataku |
|
jo |
drewniany kij |
|
jodan |
poziom wysoki - powyżej barków (określenie wysokoąci ataku) |
|
kaiten |
okrągły |
|
kaiten-ashi |
krok do przodu i zwrot w miejscu (tenkai-ashi) |
|
kakari-geiko |
metoda treningu - tori wykonuje technikę na kilku kolejno atakujących go uke |
|
kamae |
postawa |
|
kata |
dosłownie forma; ćwicząc formy ustalone przez twórcę danej sztuki dąży się do harmonijnego rozwoju ciała i umysłu |
|
kata |
ramię |
|
kata-dori |
atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) za rękaw (ramię) |
|
katate-dori |
atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) przedramienia przeciwnika |
|
katate-ryote-dori |
atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) dwoma rękami przedramienia partnera - nazwa stosowania zamiennie z morote-dori |
|
ken |
miecz |
|
ki |
siła, energia wewnętrzna, duch |
|
kiai |
dosłownie nastrój, usposobienie, charakter, również okrzyk; jest to przenikliwy okrzyk wydobywający się z głębi ciała (z brzucha); na płaszczyźnie duchowej oznacza emanowanie energii witalnej |
|
kihon |
podstawowy, bazowy |
|
kihon-waza |
techniki wykonywane w sposób podstawowy, bazowy |
|
kiri |
ostrze |
|
koho |
do tyłu |
|
koho-kaiten-ukemi |
pad miękki, przetoczenie do tyłu - nazwa stosowana zamiennie z ushiro-ukemi |
|
koho-tenkai-ashi |
obrót przez plecy o 180 stopni |
|
koho-ukemi |
pad twardy do tyłu |
|
kokyu |
oddech, siła oddechu |
|
kokyu-nage |
dosłownie rzut oddechem - rzut wykorzystujący siłę ataku przeciwnika |
|
koshi |
biodro /td> |
|
koshi-nage |
rzut przez biodro |
|
kote |
nadgarstek (dosłownie mała ręka) |
|
kote-gaeshi |
rzut wykonywany poprzez wykręcenie nadgarstka |
|
kubi |
szyja |
|
kubishime |
atak od tyłu polegający na duszeniu przeciwnika przedramieniem |
|
kyu |
stopień uczniowski |
|
ma-ai |
dystans |
|
mae |
przód |
|
mae-geri |
atak polegający na prostym kopnięciu przeciwnika |
|
mae-ukemi |
pad miękki, przetoczenie do przodu - nazwa stosowania zamiennie z zenpo-kaiten-ukemi |
|
men |
głowa |
|
men-uchi |
uderzenie w głowę po linii prostej |
|
migi |
prawy, prawostronny |
|
migi-kamae |
postawa, w której prawa noga wysunięta jest do przodu |
|
morote-dori |
atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) dwoma rękami przedramienia partnera, nazwa stosowania zamiennie z katate-ryote-dori |
|
mune |
pierś, tors, korpus |
|
mune-dori |
atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) za przód (klapy) kimona |
|
nage |
rzut |
|
nage-waza |
techniki rzutów |
|
omote |
ruch do wewnątrz (przed partnera) |
|
omote-waza |
ogólna nazwa wersji technik wykorzystujących wejście przed partnera |
|
onegae-shimasu |
dosłownie: proszę mnie nauczyć - formuła wypowiadana na początku treningu, a także w trakcie przed rozpoczęciem ćwiczenia |
|
osae |
naciskać, dźwignia |
|
osae-waza |
techniki dźwigni (unieruchomień) |
|
O'Sensei |
dosłownie Wielki Nauczyciel - tytuł Morihei Ueshiba - twórcy aikido |
|
randori |
metoda treningu - tori wykonuje dowolne techniki na kilku równocześnie atakujących go uke |
|
ryo-kata-dori |
atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) dwoma rękami za ramiona partnera (rękawy) |
|
ryo-te |
dwie ręce |
|
ryote-dori |
atak polegający na uchwyceniu dwoma rękoma za dwie ręce przeciwnika |
|
seiza |
siad japoński |
|
sensei |
nauczyciel (sztuki walki) |
|
shihan |
mistrz - formalny tytuł |
|
shi-ho |
cztery kierunki |
|
shiho-giri |
cięcie w czterech kierunkach |
|
shiho-nage |
rzut "w czterech kierunkach" |
|
shikko |
sposób przemieszczania się w pozycji klęcznej |
|
shomen |
od przodu |
|
shomen-uchi |
cięcie proste z góry na głowę przeciwnika |
|
soto |
zewnętrzna strona, na zewnątrz |
|
suburi |
indywidualne techniki ćwiczeń przy użyciu bokken i jo |
|
suri-ashi |
krok dostawny - "badanie gruntu" |
|
suwari-waza |
techniki wykonywane w pozycji siedzącej lub klęczącej |
|
tachi-waza |
techniki wykonywane w pozycji stojącej |
|
tai-sabaki |
ćwiczenia zwrotów i obrotów ciała, obejmuje m.in. tenkan, irimi-tenkan |
|
tanto |
drewniana imitacja noża |
|
te |
ręka |
|
tegatana |
dosłownie ręka-miecz |
|
tekubi |
nadgarstek - nazwa stosowana zamiennie z kote |
|
tenchi-nage |
rzut "niebo-ziemia" |
|
tenkan |
obrót, zejście z linii ataku poprzez obrót |
|
tenkai-ashi |
zwrot w miejscu (na śródstopiu) o 180 stopni |
|
tori |
partner wykonujący technikę |
|
tsugi-ashi |
krok dostawny |
|
tsuki |
uderzenie, cios po linii prostej |
|
uchi |
do środka, do wewnątrz; cięcie, cios |
|
uke |
partner atakujący, na którym wykonuje się technikę |
|
ukemi |
obrona, pad, przewrót |
|
ukemi-waza |
techniki padów i przewrotów |
|
undo |
ćwiczenia służące budowaniu brzusznej siły oddechu |
|
ura |
odwrotnie, do tyłu, ruch na zewnątrz (za partnera) |
|
ura-waza |
ogólna nazwa wersji technik wykorzystujących zejście z linii ataku |
|
uchi-tenkai-ashi |
obrót przez plecy o 90 stopni |
|
ushiro |
tył, z tyłu, do tyłu |
|
ushiro-kubishime |
atak z tyłu z duszeniem |
|
ushiro-ryote-dori |
uchwyt z tyłu, obiema rękami za obie ręce |
|
ushiro-tenkai-ashi |
obrót przez plecy o 360 stopni |
|
ushiro-ukemi |
pad miękki, przetoczenie do tyłu - nazwa stosowana zamiennie z koho-kaiten-ukemi |
|
ushiro-waza |
techniki obrony przed atakiem z tyłu |
|
waza |
techniki |
|
yoko |
bok, w bok, w kierunku bocznym |
|
yoko-men-uchi |
atak okrężny, na głowę (skroń) lub szyję |
|
yoko-tenkai-ashi |
obrót przez plecy o 270 stopni |
|
yoko-ukemi |
pad twardy w bok |
|
zempo |
do przodu |
|
zempo-kaiten-ukemi |
pad miękki, przetoczenie do przodu - nazwa stosowania zamiennie z mae-ukemi |
|
zempo-ukemi |
pad twardy do przodu |
Japońska sztuka wojenna Aikido jest rozległym systemem technik rzutów, dźwigni na stawy, uderzeń i unieruchomień, w połączeniu z treningiem tradycyjnymi japońskimi rodzajami broni jak miecz, kij i nóż.
Stworzone zostało przez Morihei Ueshiba na początku dwudziestego wieku na podstawie jego własnych intensywnych studiów różnych systemów sztuk wojennych z użyciem i bez użycia broni, Aikido reprezentuje esencję wielowiekowej japońskiej wiedzy wojennej. Jest to jedna z najszerzej praktykowanych Budo, sztuk wojennych, na świecie.
Jednak Ueshiba (zwyczajowo nazywany O-Sensei lub czcigodny nauczyciel) był przekonany, że jego Aikido ma być uprawiane jako więcej niż tylko nauka metod wałki. Japońskie sztuki wojenne pod wpływem sztuk medytacji i samodoskonalenia wewnętrznego zaczerpniętych z Indii i Chin, często kładły nacisk na polepszanie wewnętrznej jak również fizycznej integracji. Dzierżący odbierający życie miecz idealny wojownik w japońskim odczuciu jest więcej niż tylko maszyną do zabijania, jest on przykładem prawości, odwagi i lojalności, chętnie poświęcającym życie (ale nigdy honor) w imię swego pana i zobowiązań.
Poznawszy te tradycje O-Sensei wyobrażał sobie Aikido nie tylko jako środek do zwyciężania wroga, ale także jako środek promowania pozytywnego charakteru idealnego wojownika i przede wszystkim przezwyciężania konfliktu dwoistości. Dla O-Sensei Aikido było ścieżką samodoskonalenia. On wierzył, że może ono być środkiem dla każdego, każdej narodowości, do kroczenia tą samą ścieżką. Aikido to shugyo: intensywny fizyczny i duchowy trening prowadzący do perfekcji ludzkiego charakteru i osiągnięcia prawdziwej mądrości.